โดยหลักของกฎหมาย ประมวลกฎหมายแพ่งและพานิชย์ มาตรา 1564  บิดามารดาจำต้องอุปการะเลี้ยงดูและให้การศึกษาตามสมควรแก่บุตรในระหว่างที่เป็นผู้เยาว์ ทำให้บิดาและมารดาของบุตรมีหน้าที่ต้องอุปการะเลี้ยงดู ส่งเสียให้การศึกษาเล่าเรียนตามสมควรในช่วงระยะเวลาที่บุตรยังเป็นผู้เยาว์อยู่

แต่หากเกิดกรณีที่บิดาและมารดาของผู้เยาว์ได้ทำการหย่าร้างก็ดี หรือกรณีที่มีการฟ้องร้องเพิกถอนหรือตกลงกันในเรื่องอำนาจการปกครองบุตรก็ดี หากเกิดกรณีใดกรณีหนึ่งเช่นว่านี้ หากผู้เยาว์ได้อยู่ในความดูแลของบิดาหรือมารดาฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ฝ่ายที่ใช้อำนาจปกครองบุตรมีสิทธิเรียกค่าเลี้ยงดูจากอีกฝ่ายซึ่งไม่ได้เลี้ยงดูบุตรได้ โดยมาตรา 1598/38  บัญญัติว่า “ค่าอุปการะเลี้ยงดูระหว่างสามีภริยา หรือระหว่างบิดามารดากับบุตรนั้นย่อมเรียกจากกันได้ในเมื่อฝ่ายที่ควรได้รับอุปการะเลี้ยงดูไม่ได้รับการอุปการะเลี้ยงดูหรือได้รับการอุปการะเลี้ยงดูไม่เพียงพอแก่อัตภาพ ค่าอุปการะเลี้ยงดูนี้ศาลอาจให้เพียงใดหรือไม่ให้ก็ได้ โดยคำนึงถึงความสามารถของผู้มีหน้าที่ต้องให้ ฐานะของผู้รับและพฤติการณ์แห่งกรณี ”

แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นหากเปลี่ยนข้อเท็จจริงเป็นว่า หากบิดาและมารดาได้ทำข้อตกลงกันว่า ฝ่ายที่ได้ใช้อำนาจปกครองและดูแลบุตรผู้เยาว์ ไม่สามารถเรียกร้องหรือร้องขอค่าอุปการะเลี้ยงดูบุตรผู้เยาว์จากอีกฝ่ายหนึ่งได้ กรณีเช่นนี้สามารถนำเอาข้อตกลงหรือข้อสัญญาดังกล่าวใช้ยันแก่อีกฝ่ายไม่ให้ใช้สิทธิเรียกเอาค่าอุปการะเลี้ยงดูได้หรือไม่

ข้อเท็จจริงดังกล่าว การที่ได้มีข้อตกลงหรือข้อสัญญาอันมีลักษณะเป็นการสละสิทธิที่จะเรียกเอาค่าอุปการะเลี้ยงดูบุตรนั้น เป็นข้อตกลงหรือข้อสัญญาที่ขัดต่อกฎหมายขัดต่อบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมาย มาตรา 1598/41 ซึ่งบัญญัติเอาไว้ว่า “ สิทธิที่จะได้ค่าอุปการะเลี้ยงดูนั้น จะสละหรือโอนมิได้และไม่อยู่ในข่ายแห่งการบังคับคดี ”

ประเด็นในเรื่องข้อตกลงหรือข้อสัญญาอันมีลักษณะเป็นการสละสิทธิที่จะเรียกเอาค่าอุปการะเลี้ยงดูบุตรนั้น มีคำพิพากษาที่เคยตัดสินไว้ ดังนี้

อ้างถึงคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 4791/2556  การที่โจทก์กับจำเลยทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันไว้ตามบันทึกข้อตกลงในสำเนารายงานประจำวัน ระบุว่า โจทก์จะไม่เรียกร้องค่าอุปการะเลี้ยงดูจากจำเลยอีกนั้น ข้อตกลงดังกล่าวมีลักษณะเป็นการสละสิทธิที่จะเรียกค่าอุปการะเลี้ยงดูบุตร ซึ่งขัดต่อบทบัญญัติ ป.พ.พ. มาตรา 1598/41 ข้อตกลงในส่วนนี้จึงใช้บังคับมิได้ จำเลยยังคงมีหน้าที่ต้องอุปการะเลี้ยงดูและให้การศึกษาแก่บุตรผู้เยาว์ จึงต้องจ่ายค่าอุปการะเลี้ยงดูให้แก่บุตรผู้เยาว์ทั้งสอง

ปรึกษากฎหมายโทร📞 080-9193691,☎️ 02-0749954 หรือ แอดไลน์ @closelawyer
สาขาเชียงใหม่ โทร 080-3955536 ไลน์ @closelawyercmi