เจ้าหนี้บุริมสิทธิ คือ บุคคลผู้ซึ่งมีสิทธิเหนือทรัพย์สินของลูกหนี้ในการที่จะได้รับชำระหนี้อันค้างชำระแก่ตนจากทรัพย์สินนั้นก่อนเจ้าหนี้อื่น ๆ ตามที่กฎหมายกำหนด เช่น เจ้าหนี้จำนองถือว่าเป็นเจ้าหนี้บุริมสิทธิ มีสิทธิได้รับชำระหนี้ก่อนเจ้าหนี้สามัญทั่วไป

นิติกรรมที่ลูกหนี้กระทำลงที่จะทำให้เจ้าหนี้เสียเปรียบ ตามมาตรา 237 นั้น ต้องเป็นนิติกรรมที่ลูกหนี้กระทำแล้วมีผลกระทบทำให้ทรัพย์สินของลูกหนี้ลดน้อยลงไม่พอที่จะใช้หนี้แก่เจ้าหนี้

 

การปฏิบัติการชำระหนี้ที่เป็นไปตามลำดับแห่งหนี้ที่ชอบด้วยกฎหมาย ไม่ได้เป็นการฉ้อฉลอันจะทำให้เจ้าหนี้ต้องเสียเปรียบ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 237 วรรคหนึ่ง ดังนั้น การที่ลูกหนี้ขายที่ดินติดจำนองให้แก่ผู้ซื้อเพื่อนำเงินที่ได้ไปชำระหนี้จำนองให้แก่ผู้รับจำนองซึ่งเป็นเจ้าหนี้บุริมสิทธิก่อน ซึ่งเป็นผู้มีสิทธิได้รับชำระหนี้อยู่ก่อนเจ้าหนี้สามัญ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 702 วรรคสอง นั้น เมื่อไม่ปรากฎว่าการขายทอดตลาดที่ดินนั้นจะมีราคาสูงและมีเงินเหลือพอชำระหนี้แก่เจ้าหนี้(สามัญ) จึงไม่เป็นเหตุให้เจ้าหนี้เสียเปรียบ ดังนั้น เจ้าหนี้จะฟ้องศาลให้เพิกถอนนิติกรรมขายที่ดินนั้นย่อมไม่ได้

 

คำพิพากษาฎีกาที่ 3658/2560

ตาม ป.พ.พ. มาตรา 237 วรรคหนึ่ง บัญญัติว่า “เจ้าหนี้ชอบที่จะร้องขอให้ศาลเพิกถอนเสียได้ ซึ่งนิติกรรมใด ๆ อันลูกหนี้ได้กระทำลงทั้งรู้อยู่ว่าจะเป็นทางให้เจ้าหนี้เสียเปรียบ…” ดังนั้น นิติกรรมที่ลูกหนี้กระทำลงที่จะทำให้เจ้าหนี้เสียเปรียบ ต้องเป็นนิติกรรมที่ลูกหนี้กระทำแล้วมีผลกระทบทำให้ทรัพย์สินของลูกหนี้ลดน้อยลงไม่พอที่จะใช้หนี้แก่เจ้าหนี้ได้

 

จําเลยที่ 2 ซึ่งเป็นลูกหนี้โจทก์ขายที่ดินพิพาทซึ่งติดจํานองแก่จําเลยที่ 1 แล้วนําเงินไปชําระหนี้ให้แก่ พ. เจ้าหนี้ผู้รับจํานองซึ่งเป็นผู้มีสิทธิได้รับชําระหนี้อยู่ก่อนเจ้าหนี้สามัญรวมทั้งโจทก์ตาม ป.พ.พ. มาตรา 702 วรรคสอง และถึงแม้โจทก์จะบังคับคดียึดที่ดินพิพาทเพื่อขายทอดตลาดชําระหนี้แก่โจทก์ พ. เจ้าหนี้จํานองซึ่งเป็นเจ้าหนี้บุริมสิทธิก็ยังมีสิทธิได้รับชําระหนี้ก่อนโจทก์ซึ่งเป็นเจ้าหนี้สามัญ สำหรับโจทก์หากจะมีสิทธิได้รับชําระหนี้จากการบังคับคดีที่ดินพิพาทก็ต่อเมื่อมีเงินเหลือจากการชําระหนี้จํานองให้แก่ พ. ครบถ้วนแล้ว ซึ่งโจทก์ก็ไม่ได้นําสืบให้เห็นว่าหากมีการขายทอดตลาดที่ดินพิพาทจะมีราคาสูงและมีเงินเหลือพอชําระหนี้โจทก์ได้แต่อย่างใด การที่จําเลยที่ 2 ขายที่ดินพิพาทให้จําเลยที่ 1 แล้วนําเงินชําระหนี้จํานองให้แก่ พ. ซึ่งเป็นเจ้าหนี้บุริมสิทธิก่อน จึงเป็นการปฏิบัติการชําระหนี้ที่เป็นไปตามลำดับแห่งหนี้ที่ชอบด้วยกฎหมาย มิได้เป็นการฉ้อฉลทำให้โจทก์เสียเปรียบและไม่มีเหตุที่จะเพิกถอนการซื้อขายระหว่างจําเลยทั้งสอง

 

มาตรา 237 เจ้าหนี้ชอบที่จะร้องขอให้ศาลเพิกถอนเสียได้ซึ่งนิติกรรมใด ๆ อันลูกหนี้ได้กระทำลงทั้งรู้อยู่ว่าจะเป็นทางให้เจ้าหนี้เสียเปรียบ แต่ความข้อนี้ท่านมิให้ใช้บังคับ ถ้าปรากฏว่าในขณะที่ทำนิติกรรมนั้น บุคคลซึ่งเป็นผู้ได้ลาภงอกแต่การนั้นมิได้รู้เท่าถึงข้อความจริงอันเป็นทางให้เจ้าหนี้ต้องเสียเปรียบนั้นด้วย แต่หากกรณีเป็นการทำให้โดยเสน่หา ท่านว่าเพียงแต่ลูกหนี้เป็นผู้รู้ฝ่ายเดียวเท่านั้นก็พอแล้วที่จะขอเพิกถอนได้

บทบัญญัติดังกล่าวมาในวรรคก่อนนี้ ท่านมิให้ใช้บังคับแก่นิติกรรมใดอันมิได้มีวัตถุเป็นสิทธิในทรัพย์สิน

ปรึกษากฎหมายโทร📞 080-9193691,☎️ 02-0749954 หรือ แอดไลน์ @closelawyer
สาขาเชียงใหม่ โทร 080-3955536 ไลน์ @closelawyercmi