การเป็นนายหน้านั้นเป็นสัญญาอย่างหนึ่ง ซึ่งมีบัญญัติไว้ 5 มาตราด้วยกัน คือ มาตรา 845 ถึงมาตรา 849 ดังมีรายละเอียดต่อไปนี้

 

ความหมายของคำว่า “นายหน้า” มาตรา 845 บุคคลผู้ใดตกลงจะให้ค่าบำเหน็จแก่นายหน้าเพื่อที่ชี้ช่องให้ได้เข้าทำสัญญาก็ดี จัดการให้ได้เข้าทำสัญญากันก็ดี ท่านว่าบุคคล ผู้นั้นจะต้องรับผิดใช้ค่าบำเหน็จก็ต่อเมื่อสัญญานั้นได้ทำกันสำเร็จเนื่องแต่ผลแห่งการที่นายหน้าได้ชี้ช่องหรือจัดการนั้น ถ้าสัญญาที่ได้ทำกันไว้นั้นมีเงื่อนไขเป็นเงื่อนไขบังคับก่อนไซรู้ ท่านว่า จะเรียกร้อง ค่าบำเหน็จนายหน้ายังหาได้ไม่จนกว่าเงื่อนไขนั้นสำเร็จแล้ว

นายหน้ามีสิทธิจะได้รับชดใช้ค่าใช้จ่ายที่ได้เสียไปก็ต่อเมื่อได้ตกลงกันไว้เช่นนั้น ความข้อนี้ ท่านให้ใช้บังคับแม้ถึงว่าสัญญาจะ มิได้ทำกันสำเร็จ

 

นายหน้า” คือบุคคลที่ชี้ช่องหรือจัดการให้บุคคลสองฝ่ายได้เข้าทำ สัญญากัน โดยจะเป็นสัญญาอะไรก็ได้ แต่ถ้าเป็นการชี้ช่องให้เข้าทำสัญญาที่ผิดกฎหมายนายหน้าก็ไม่มีสิทธิเรียกค่าบำเหน็จ

คำพิพากษาฎีกาที่ 1254/2519 : ว.อยากจะซื้อที่ดินของจำเลยได้ติดต่อ

 

กับพี่ชายซึ่งอยู่ใกล้กับที่ดินนั้น พี่ชายแนะให้ไปติดต่อกับ พ. พ.ได้เขียนชื่อและตำบล ที่อยู่ของจำเลยให้ ชื่อและตำบลที่อยู่ของจำเลยนี้ พ. ได้มาจากโจทก์ จำเลยเคยแจ้งให้โจทก์หาผู้ซื้อที่ดิน ผลที่สุดจำเลยก็ได้ขายที่ดินให้แก่ 2. การกระทำของโจทก์จังกล่าวเป็นการชี้ช่องหรือจัดการให้ทำสัญญาสำเร็จตาม ป.พ.พ. มาตรา 845

สิ่งตอบแทนนายหน้า คือ ค่าบำเหน็จนายหน้า

 

มาตรา 846 ถ้ากิจการอันได้มอบหมายแก่นายหน้านั้น โดยพฤติการณ์เป็นที่คาดหมายได้ว่า ยอมทำให้แต่เพื่อจะเอาบำเหน็จไซร้ ท่านให้ถือว่าได้ตกลงกันโดยปริยายว่ามีค่าบำเหน็จนายหน้า

ค่าบำเหน็จนั้นถ้ามิได้กำหนดจำนวนกันไว้ ท่านให้ถือว่าได้ตกลงกันเป็นจำนวนตามธรรมเนียม

 

เกี่ยวกับค่าบำเหน็จนายหน้า อาจมีข้อตกลงกันอย่างชัดแจ้ง ซึ่งถ้าไม่ได้ตกลงกัน นายหน้าจะได้บำเหน็จหรือไม่ต้องพิจารณาว่า กิจการนั้นโดยพฤติการณ์เป็น ที่คาดหมายได้หรือไม่ว่า ย่อมทำให้แต่เพื่อเอาบำเหน็จ ส่วนในกรณีที่มิได้มีการกำหนดจำนวนค่าบำเหน็จไว้ และไม่ปรากฏธรรมเนียมปฏิบัติ ศาลย่อมกำหนดให้เท่าที่กำหนดได้ตามสมควร

 

คำพิพากษาฎีกาที่ 2199/2535 : จำเลยให้โจทก์เป็นนายหน้าขายที่ดินของจำเลย โดยมีข้อตกลงว่าหากโจทก์จัดการขายที่ได้ราคาเกิน 2 ล้านบาทแล้ว ส่วนที่เกินนั้นจำเลยยินยอมให้โจทก์เป็นค่าบำเหน็จทั้งสิ้น จำเลยขายที่ดินได้ในราคา 2 ล้านบาท การที่โจทก์ช่วยติดต่อขายที่ดินของจำเลยสำเร็จ ย่อมเป็นกิจการที่ทำให้แก่กันโดยพฤติการณ์เป็นที่คาดหมายได้ว่า ย่อมทำให้แต่เพื่อจะเอาค่าบำเหน็จ จึงถือได้ว่าได้ตกลงกันโดยปริยายว่ามีค่าบำเหน็จนายหน้าตาม ป.พ.พ. มาตรา 846 วรรคแรก ส่วน ข้อตกลงให้เงินส่วนที่เกินจากราคาที่ดินที่จำเลยกำหนดไว้ 2 ล้านบาท เป็นค่าบำเหน็จแก่โจทก์นั้นเป็นข้อตกลงพิเศษส่วนหนึ่งต่างหากแยกจากกัน แม้จำเลยจะขายที่ดินให้แก่ฉ. ในราคา 2 ล้านบาทก็ตาม โจทก์ก็ยังมีสิทธิได้ค่าบำเหน็จ แต่เมื่อไม่ได้ความว่า ค่าบำเหนือนั้นตกลงกันเป็นจำนวนเท่าใด และไม่ปรากฏธรรมเนียมในการนี้โดยชัดแจ้งศาลย่อมมีอำนาจกำหนดให้เท่าที่กำหนดได้ตามสมควร

 

ปรึกษากฎหมายโทร

ได้ที่ 080-9193691 , 02-0749954

หรือ แอดไลน์ @closelawyer หรือ คลิก https://line.me/R/ti/p/%40closelawyer

สาขาเชียงใหม่ โทร 080-3955536 แอดไลน์ @cly.cmi

หรือ คลิก https://lin.ee/w7Ikc1z

สาขาขอนแก่น โทร 095-9567735 แอดไลน์ @cly.kkn

หรือ คลิก https://lin.ee/vbQlVcap

ทนายใกล้ตัว