เมื่อบุคคลใดถึงแก่ความตาย หากบุคคลนั้นมีทรัพย์อันเป็นมรดก มรดกนั้นต้องตกทอดไปสู่ทายาท ไม่ว่าจะเป็นทายาทโดยธรรม หรือโดยพินัยกรรม แต่หากว่าบุคคลนั้นปรากฎว่าไม่มีทายาทใดหลงเหลืออยู่ ทรัพย์สินอันเป็นมรดกนั้น จึงตกให้แก่แผ่นดิน

ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๗๕๓ บัญญัติว่า “ภายใต้บังคับแห่งสิทธิของเจ้าหนี้กองมรดกเมื่อ บุคคลใดถึงแก่ความตาย โดยไม่มีทายาทโดยธรรมหรือผู้รับพินัยกรรม หรือการตั้งมูลนิธิ ตามพินัยกรรม มรดกของบุคคลนั้นตกทอดแก่แผ่นดิน”

ข้อพิจารณา

๑. ตามมาตรา ๑๕๙๙ เมื่อบุคคลใดตาย มรดกของบุคคลนั้นย่อมตกทอดแก่ ทายาทโดยธรรม แต่ถ้าบุคคลนั้นตายโดยไม่มีทายาทโดยธรรม และไม่มีพินัยกรรมยก ทรัพย์มรดกให้แก่ผู้รับพินัยกรรม ทั้งผู้ตายก็ไม่ได้ทำพินัยกรรมกำหนดให้บุคคลใดตกอยู่ใน ภาระติดพันที่จะต้องก่อตั้งมูลนิธิตามมาตรา ๑๖๗๖ ด้วย จึงให้ทรัพย์มรดกนั้นตกแก่ แผ่นดิน

๒. คำว่า ภายใต้บังคับแห่งสิทธิของเจ้าหนี้กองมรดก นั้น มีความหมายว่า ก่อนมรดกจะตกทอดแก่แผ่นดิน เจ้าหนี้มีสิทธิบังคับเอาชำระหนี้จากทรัพย์มรดกเสียก่อน ที่เหลือเท่าใดจึงตกทอดแก่แผ่นดิน

๓. ปัญหาจะต้องพิจารณามีว่า แผ่นดินเป็นทายาทตามกฎหมายมรดกหรือไม่ ได้มีคําพิพากษาศาลฎีกาที่ ๑๖๙๕/๒๕๓๑ (ประชุมใหญ่) วินิจฉัยว่า กองมรดก ซึ่งไม่มีทายาทนั้น แม้มรดกจะตกทอดแก่แผ่นดิน แผ่นดินก็ไม่ใช่ทายาท เจ้าหนี้ไม่อาจ บังคับชำระหนี้จนกว่าจะได้ตั้งผู้จัดการมรดกขึ้น และหากไม่มีผู้จัดการมรดกอยู่ตราบใด เจ้าหนี้ก็ไม่มีทางได้รับชำระหนี้ได้เลย การที่เจ้าหนี้จะได้รับชำระหนี้จากกองมรดกขึ้นอยู่ กับการที่กองมรดกมีผู้จัดการมรดก ในกรณีเช่นนี้จึงต้องถือว่าเจ้าหนี้เป็นผู้มีส่วนได้เสีย และมีสิทธิร้องขอต่อศาลขอให้ตั้งผู้จัดการมรดกได้ตามมาตรา ๑๗๑๓

๔.ที่ว่าไม่มีทายาทโดยธรรมในมาตรานี้ ย่อมหมายถึงกรณีที่ทายาทโดยธรรม หมดสิทธิรับมรดกไม่ว่าด้วยเหตุใด ๆ เพราะทายาทที่หมดสิทธิรับมรดกแล้ว ไม่ถือว่าเป็น ทายาทโดยธรรมอีกต่อไป เมื่อทายาทโดยธรรมไม่มี หากเจ้ามรดกทำพินัยกรรมจำหน่าย ทรัพย์มรดกแต่เพียงบางส่วน ทรัพย์มรดกส่วนที่พินัยกรรมครอบคลุมไปไม่ถึงก็จะไม่มีผู้มี สิทธิได้รับ ย่อมตกเป็นของแผ่นดิน

ปรึกษากฎหมายโทร 080-9193691 , 02-0749954

หรือ แอดไลน์ @closelawyer หรือ คลิก https://line.me/R/ti/p/%40closelawyer

สาขาเชียงใหม่ โทร 080-3955536 แอดไลน์ @closelawyercmi

หรือ คลิก https://lin.ee/Zu2JmNU